Suriname, kick off

Een reis naar Suriname begint bij de wachtrij bij de veiligheidscontrole op Schiphol. Je zou kunnen zeggen dat iedere reis daar aanvangt maar dat zou zeggen dat ook iedere reis hetzelfde is. Want de wachtrij, het half uitkleden, de spullen in een bakje gooien, het door een scanner lopen en je weer aankleden, zonder enige andere aanwijsbare reden als bezigheidstherapie van een leger beveiligers, is er altijd en overal. Maar bij de vlucht naar Paramaribo gaat het er anders aan toe, het lijkt of men elkaar kent, er wordt gelachen, met elkaar gesproken, zelfs met mensen twintig meter verder. Er hangt een sfeer van een schoolreisje, spanning, opgewonden en vrolijk, zelfs het beveiligingspersoneel doet mee. Normaal bestaat deze rij uit stoïcijns, mopperende mensen welke het ondergaan, nu is het een bont, luidruchtig gezelschap, het is duidelijk er moet iets geweldige gaan gebeuren.

Bij het instappen blijkt het een echt “rolcontainer” vlucht te zijn, er zijn duidelijk meer koffers en tassen als mensen. Maar met vereende krachten worden de bagage bakken volgestouwd, weer leeggehaald, opnieuw beladen, en als er weer een passagier bijkomt gebeurt het gewoon nog een keer. Passagiers die elkaar helpen, bagage bakken aanwijzen waar nog wat ruimte inzit. Daarnaast gaat ongeveer de helft ergens anders zitten als op zijn instapkaart en is men ook vooral gezellig bezig. Op de tijd waarop het vliegtuig zou moeten vertrekken staat ongeveer nog de helft van de passagiers in het gangpad, is in gesprek, bezig te ruilen met een ander of weer iets uit de bagagerekken aan het halen waardoor weer alles opnieuw gepakt moet worden.

En de KLM bemanning doet gewoon mee, is vrolijk, als of ze zin hebben in deze vlucht, ondanks de vertraging bij het instappen helpen ze iedereen, gaan gesprekken aan en lopen zelfs te lachen, iets wat in de meeste vliegtuigen zeker niet voorkomt en waarschijnlijk niet is toegestaan. De rol van het cabine personeel is niet de passagiers te helpen maar het ervoor zorgen dat iedereen zo snel mogelijk op zijn stoel zit, alle spullen weg zijn, de veiligheidsriem om is en het liefste zijn mond houdt. Maar hier niet, ze zijn ook opgetogen en gezellig.

Een half uur later als gepland zet het vliegtuig zich in beweging, nog zeker 20% zit nog niet op zijn stoel en is nog lang niet klaar voor vertrek, maar men begrijpt het, tijd om te gaan zitten, zonder morren neemt men plaats en halverwege de start zit ook echt iedereen op zijn plaats. Een reis naar Suriname begint op Schiphol, omdat je dan al in een vliegtuig zit vol met Surinamers, en dat is echt anders.

Tijdens de reis lees ik “De Geschiedenis van Suriname” van Hans Buddingh. Een echt geschiedenisboek, van de eerste Europeanen welke op de rivier hun eerste hutjes bouwde tot de huidige status. Een boek waar je niet vrolijk van wordt, het land is eigenlijk een groot bestuurskundig drama, zonder een echte eigen originele cultuur. Nederlanders welke er plantages willen ontwikkelen, daarvoor veel arbeiders nodig hebben, die als slaven binnen halen. En omdat slaven niet lang genoeg leven en te weinig voortplanten zijn er steeds nieuwe slaven nodig. En als de slaven dan nog in opstand komen heb je een leger nodig. Enorme hoeveelheden geld, om mensen naar Suriname te krijgen, een leger te onderhouden. De eigenaren van de plantages zullen best geld verdient hebben maar de tekorten op de begroting worden door Nederland betaald. En als het houden van slaven verboden wordt gaan we gewoon door met zogenaamde contract arbeiders – voor vijf jaar ingehuurd, eerst uit de Engelse koloniën, hindoestanen uit Indië, en daarna Javanen uit Indonesië. En met al die nieuwe volkeren, vrijwel geen inheemse bewoners, ontstaat een mengelmoes, beperkt geïntegreerd, onderlinge spanningen, maar perfect naast elkaar.

Maar geen een plantage bestaat nog echt – er zijn er duizend geweest, koffie, cacao, suiker, katoen, bakbananen, etc. Hele volksstammen zijn naar dit land gehaald om de plantages te bemannen terwijl er geen een plantage heeft kunnen overleven. En het bestuur maar bezig met regels maken.

En in het vliegtuig is het te zien, voor ons een hindoestaans gezin, naast me een oud Javaans echtpaar, achter ons een grote creoolse man. Allemaal op weg naar huis. Het oude echtpaar, zeer rustig, beetje onderdanig. De familie voor ons lijkt te bestaan uit tientallen mensen welke verspreid in het hele vliegtuig zitten en steeds bij elkaar langs gaan. De man druk en een praatje makend, liedje zingend, met iedereen. Een levend geheel, waarbij er gedurende de hele vlucht meer mensen in het gangpad staan als op hun stoel zitten en waar de stewardessen door heen manoeuvreren, drankjes blijven schenken en vooral vrolijk zijn en ook met iedereen een praatje aangaan.

En bij de rij bij de douane gaat het door, een rol pepermunt wordt gewoon uitgedeeld, iedereen praat met iedereen, in een rij staan kan hier zelfs een feestje zijn. En een reis naar Suriname begint met een vlucht. Een heel andere vlucht als naar andere plaatsen.

Maar de shuttle naar het hotel, over donkere wegen, met de heerlijke tropische avondwind, de mensen voor hun huisjes, het aankomen blijft toch het mooiste moment van deze vlucht.