Marrakech: Mierenhoop Medina

Marrakech, 31 October 2016

Mierenhoop, het Centrum van de oude stad, is een grote, chaotische mierenhoop. Smalle stegen waar geen auto’s door heen kunnen, slingerend. Aan beide zijde winkeltjes, met voor de winkel de waren uitgestald, waardoor de steeg nog smaller wordt, de eigenaar ertussen op een stoeltje. Steeds dezelfde winkeltjes, leer, schoenen, antiek, kleding, tapijten, kruiden, luchtjes, sieraden enzovoort. En in het gangpad wat overblijft sloffen de toeristen, van links naar rechts, kijkend, ruikend en steeds aangesproken wordend door de verkopers. Stilstaand in het midden om te kijken wat er in de winkels ligt.

Tussen de zwalkende, sloffende mensenmassa rijden de brommertjes, fietsen, ezelkarretjes en de poorters met hun bakjes. Op weg naar hun doel, gehaast, snel. Vol gas, toeterend inrijden op de toeristen en op laatste moment uitwijkend of remmend.

En om de hitte tegen te gaan zijn grote delen van de stegen overdekt, met plastic of matten. Hierdoor blijven de uitlaatgassen van het meest vervuilende vervoermiddel – brommers hebben geen roetfilter, en de elektrische variant is hier nog niet doorgedrongen – als een dikke blauwe waas hangen. In de zonnestralen welke doordringen is alles blauw. Een sigaret roken, wat iedereen hier overal doet, kan voor de gezondheid in deze straatjes zeker geen kwaad, de longen zitten al vol met roet na een uurtje rondlopen in deze mierenhoop. De oude winkelstraatjes in deze oude stad zijn verstopt.

Maar de souk, het autovrije winkelgebied, is maar een paar kilometer groot. Het gebied is groter, rustige straatjes, doodlopend, rode muren, deuren. Nergens ramen, hoge muren van tien meter hoogte aan beide zijde, rood of geel steen. Wel mooie bewerkte houten deuren, koperen beslag, zwaar en hoge drempels ervoor. Het leven speelt op straat, in de koffieshop of achter de deuren, de binnenplaatsen, kamers eromheen. Verstopt voor de passanten, binnen waarschijnlijk kleurrijk, met dikke tapijten en zware meubels. Ook hier in de doorlopende stegen veel brommertjes, maar verder rust.

Vandaag lopen we door de winkelstraatjes naar het zuidelijke deel. In een zijstraat een klein museum (Maison Tisikiwine), een collectie van voorwerpen, sieraden verzameld door Nederlander in de Sahara. Een stoffig gebouw, veel trapjes, een tiental kamers vol met onderwerpen in vitrine kasten. Gerangschikt naar een rondtocht door de Sahara. Een Engelse beschrijving wat het is, maar weinig achtergrond. Jammer, zonder dit blijven het onderwerpen, zonder verhaal. Het gebouw is wel interessant, het laat zien hoe de woningen achter de dikke deuren eruitzien.

Een stukje verder een paleis (Dar Si Said)), uit eind negentiende eeuw, ook deze is verstopt in een doodlopende steeg, maar achter de deur straalt de rijkdom. De onderste verdieping wat wapens, tapijten, sieraden, potten in vitrines. Een mooie binnenplaats, een fontein in het midden, bomen in de tuinen in de vier kwadranten. Maar de trap naar boven geeft toegang tot schitterende zalen, marmeren vloeren, tegels in prachtig motief tot anderhalve meter, daarboven wat kalk muur maar daarboven werkelijk schitterende versierde randen met aardewerk en uiteindelijk hout, bewerkt met motieven net als het plafond. Overal motieven, Moorse invloeden, kamers met enorme hoogte, houten delen, en alles bewerkt. Vanuit een van de kamers is er uitzicht op een tweede binnenplaats, hier zat de harem. Ook is er een gang, hoog in de belangrijkste kamer, waar achter de houten bewerkte tralies de vrouwen naar hun man konden kijken. Imposant, klein museum, wederom weinig uitleg, alleen maar ruimtes, wanden, plafonds en vloeren.

Als derde een groot paleis een stukje verder. Ook hier een deur, met erachter een tuin en daarachter een paleis. Het paleis (La Bahia) is eind negentiende eeuw gebouwd voor de grootvizier, zijn vier vrouwen, 24 concubines en een schare kinderen. Groot, meerdere binnenplaatsen, marmeren vloeren, fonteinen. Geen trappen alles gelijkvloers. Ook hier bewerkte muren en plafonds, maar door de grote eigenlijk minder imponerend in zijn pracht.

Als laatste een begraafplaats van Saadian Princes, zestiende eeuw, verstopt achter een derde paleis. Een kleurrijke tuin, met graven en paar tombes. Wederom schitterend bewerkt.

Terug lopen we een groot deel door de kashba’s, nauwe straatjes, zonder de winkeltjes. Vaak doodlopend of de verkeerde kant op draaiend. Het is er rustig, bewoners wijzen onze de richting, maar we verdwalen hopeloos. De roodgele huizen, met af en toe een deur lijkt op de volgende. Er zit geen systeem in, geen naambordjes, en doordat de straatjes smal zijn en slingeren helpt de zon ook niet. Na een uur in rondjes te hebben gelopen komen we weer in de souk, de winkeltjes, de drukte. Eindelijk zijn we weer terug in de mierenhoop, herkenbaar, de massa volgend terug naar onze Riad.