Creatief Lissabon

We persen ons, aan het einde van de dag, in bus 726, een volledig volle gelede bus die ons terug moet brengen naar Alfama, de wijk waar ons appartement is.

Dit is de oudste wijk van Lissabon, gebouwd tussen zeven heuvels, met een kathedraal en een fort bovenop. En met een van de bekendste tramlijnen van de wereld die vanaf het hoogste punt, door de nauwe straatjes, naar de rivier de Taag gaat. Allemaal smalle steile straatjes uit de tijd dat er nog geen wagens waren. Tussen de dicht op elkaar staande huizen zijn er alleen steegjes met trappen, waar zelfs geen paard en wagen doorheen kan. Nu zijn er kleine winkeltjes en restaurants, waaruit soms nog steeds de Fado uitklinkt.

Vanochtend persten we ons met geweld deze tram in. Niet als toerist omhoog en daarna omlaag, alleen maar om te kijken hoe deze smalspoor tram zich door de smalle straten en steile klimmetjes heen werkt, maar gewoon omdat we naar de stad wilden. Met veel geweld konden we instappen en konden net naast de tram bestuurster tegen het voorraam geperst staan, met het beste uitzicht. We konden het ijzeren spoor voor ons goed volgen. Soms werd het één spoor omdat de doorgang te smal werdt of voor een binnenbocht die te krap was. Ook was er regelmatig minder als een halve meter ruimte tussen de tram en de huizen. Toch gaat het goed.

Deze tramlijn is gestart in 1873 als paardentram en deels al in 1901 uitgevoerd met een elektrische tram. En waarschijnlijk zijn de wagens ook nog uit die tijd. In deze vroege tramrit zitten vrijwel alleen mensen op weg naar hun werk.

We stappen, puur op geluk, op de goede plek uit. Lopen naar het Contemporary art museum. Een schitterend gebouw met een mooie tijdelijke tentoonstelling van beelden van Tony Cragg. Een Engelse sculpturen kunstenaar, grote niet figuratieve beelden. Prachtige enorme ruime zalen, waar we vrijwel alleen door heen dwalen en we ons kunnen verwonderen over de creativiteit van deze man of die van de mensheid. Het verschil met de smalle drukke straatjes en volle tram is gigantisch. Het is stil en fraai.

Daarna lopen we een stuk door de winkelstraten van Lissabon. Veel dezelfde merken en winkels als in iedere andere wereldstad. Hier gaat het niet om creativiteit maar om verkoopbaarheid of marketing. Gelukkig vinden we nog een paar originele winkels. We eindigen voor een kopje koffie op Praça do Comércio een groot plein, met een fontein en een beeld, in het centrum van Lissabon. We voelen ons verdwaald en zoeken een uitweg uit de overal aanwezige commercie van de grote merken. We vinden een gebied aan de rand en er gaat een bus naar toe.

Een stukje stad met oude textielfabrieken, aan de Taag, waar lokale bedrijfjes zitten. De ‘XL factory’ heet het gebied. Kleine originele winkels met leuke ontwerpen. Kleding, sieraden, parfum, portwijn, meubels maar ook gewoon leuke, zinloze, hebbedingetjes. Het absolute toppunt is een boekenwinkel in een gebouw waar de oude drukpers nog staat. Een ongelooflijk grote collectie boeken en jazz platen. Hier zou je uren kunnen blijven, zoveel en zo heerlijk chaotisch.

Het is een oud industrieel gebied, met prachtige nieuwe graffiti wandschilderingen en kunstwerken. We eten een goede lunch en genieten van alle creativiteit. Dit heeft zoveel meer waarde voor ons als een winkelstraat met de bekende merken of een museum met oude kunst. Dit is gemaakt door mensen uit Lissabon.

Alleen de bus terug was vol. Niet gewoon vol maar echt helemaal vol. En zeker niet met toeristen, maar gewoon met mensen op weg naar huis. Want het was ondertussen wel al na vijf uur in de middag geworden. We persen ons naar binnen. De andere wachtende op de halte blijven verbaasd achter want de deur gaat achter ons dicht. Ook de volgende haltes stopt de bus honderd meter voor de halte om passagiers uit te laten stappen. Om daarna met dichte deuren de halte te passeren.

Onze werkdag zit erop. We begonnen met een volle tram en eindigen met een volle bus, tussen de mensen op weg naar hun werk.

Madeira, donderdag 14 februari 2024