Casablanca, in een dag

Casablanca, 29 oktober 2016

We hebben een dag om deze stad te doorgronden, niet veel tijd maar er zijn gelukkig ook niet zoveel toeristische trekpleisters. We beginnen met de belangrijkste, een grote moskee, aan zee. Vanuit ons hotel lopen we ernaartoe, dezelfde brede drukke wegen als gisteren, niet echt interessant, geen interessante winkels, kantoren en woonblokken, soms modern, soms ouder maar altijd verlopen, wat koffie terrassen maar vooral een slecht trottoir, kuilen en afstapjes bij iedere parkeergarage, herrie en uitlaatgassen van auto’s. Mensen onderweg.

De straat eindigt, zonder enige aankondiging, op de boulevard. Enorme brede asfaltweg, met langs de zee een park, of eigenlijk meer een enorme steenstrook met een paar bomen erin. Nergens een stukje groen, en daarna een gravel pad, betonnen rand en vijf meter omlaag de rotsen in de zee, geen strand en bordjes dat je hier niet mag zwemmen. Op het pad wat trimmers, paar vissers met hengels, rondhangende Marokkanen en een paar verdwaalde toeristen. Links een vuurtoren en rechts de Moskee, tien kilometer ertussen, een kale, brede kuststrook met een vrijwel vlakke zee ervoor, wat rotsen en een dikke, bruine smog laag boven het water. Zonder wind hangen de uitlaatgassen boven de zee.

We lopen richting de Hassan II moskee, een monument van de oude koning, geopend in 1993, na zeven jaar bouwen met meer als duizend werkers vierentwintig uur per dag. Bijna de grootste moskee van de wereld, binnen plaats voor vijfentwintig duizend biddende mannen en het plein ervoor nog ruimte voor honderdduizend gelovige. Het plein is waarschijnlijk groter als het plein van het St. Pieter in Rome, alleen hier geen hordes mensen. Aan de randen een zuilengang, met Moorse motieven, voor wat gebouwen, een paar fonteinen waar geen water uitkomt, verder is het plein leeg, marmeren vloer met een motief en vooral groot, ruimte. Er lopen wat bezoekers maar het is vooral groots en leeg. Een toeristen bus is alles wat er staat.

Aan de zeekant staat de moskee, een grote hoge vierkante toren, en een groot hoog gebedsgebouw. De fraaiheid zit in de motieven, het mozaïek met gekleurde tegels, de marmeren vloeren, trappen, de zuilengang met koperen lampen en de enorme bewerkte deuren. Maar het gaat vooral om de omvang.

Het is mogelijk om met een gids de binnenkant te bezichtigen, ieder uur een groep, er staan een stuk of vijftig toeristen te wachten. Ondanks dat het waarschijnlijk binnen mooi zal zijn, met waarschijnlijke fraaie mozaïeken in de enorme gebedsruimte gaan we niet naar binnen, het lijkt vooral leeg, groot maar niet levend.

We wandelen verder langs de kust, tweehonderd meter van de moskee, met als zijn marmer en pracht, lopen we al op een stenen pad langs de zee, beetje rioollucht, zwerfvuil, wat rondhangende en vissende jongeren. Beneden de rotsen in de zee. Een stuk verder wordt het pad al rustig, loopt dood in een enorm nieuwbouwproject, kantoren en dure appartementen, parkeergarage en uitzicht over de haven en de zee. Aan de andere kant van de weg de oude stad, krotten, vervallen huizen. Het contrast is groot. We passeren een klein parkje, gaan zitten op een bankje, het is er levendig. Grote hoeveelheid kinderen, voetballen, tikkertje, fietsen, ravotten en aantal klimtoestellen onder een boom. Ouders of grootouders welke op een bankje zitten en toekijken. Iedereen kent iedereen en begroet elkaar. Er worden handen geschud, gezoend, gesprekken gevoerd. Het echte leven, vrolijke en gekleurd. Kleine winkeltjes en koffietentjes erom heen.

Aan de overkant de tweede toeristische attractie, Rick ’s café. Een replica van het de nachtclub van de hoofdrolspeler Rick, gespeeld door Humphrey Bogart, uit de film Casablanca. In onze naïviteit denken we nog dat de film er ook echt opgenomen is, maar die is gewoon gemaakt in Amerika. Maar het voelt wel alsof je in het filmdecor zit, fraai wit muren, hoge ruimte, mooie bar onder de zuilen, lampen, tafeltjes en de piano. Je zou bijna vragen “play it again, sam” of “he is looking at you, kid”. Bediening is aardig, eten goed, entourage perfect, even wanen we ons in de film.

Daarna de oude stad, van deze kant erin is het mooi, smalle straatjes, lokale winkeltjes, kappers, timmermannen, koffietentjes en druk van de bewoners. Levende kippen en hanen klaar voor de slacht, groente, fruit maar ook vlees en vis, zonder koeling en onder de vliegen. Aan de andere kant van de oude stad, waar we eruit gaan, zijn het alleen nog maar smalle straatjes met toeristen dump, kleding, schoenen, kruiden en ook vol met mensen, brommertjes welke tussen door krioelen. De weg terug naar het hotel is net als de heenweg niet echt interessant, maar na een paar uur in de hitte gelopen te hebben is het wel tijd voor een douche en even rusten.

De avond, op zoek naar een restaurant in de buurt, voeten te moe voor een lange wandeling en geen zin met een taxi naar iets speciaals te gaan. Maar al na honderd meter een Engelse pub, lekkere jaren tachtig muziek, bier en wijn, en echt pub food. En dat op Halloween en in het weekend. Rond negen uur zit het ook hier vol, de muziek gaat over naar Marokkaanse meezingers, er wordt weer luidkeels meegezongen en gedanst, het is weer vrolijk.

Na een volle dag kunnen we Casablanca voorzichtig doorgronden, geen toeristenstad, maar wel vreselijk relaxed. Nergens lastiggevallen, geen bedelaars of opdringerige kooplui. Overal vriendelijk begroet, een gevoel of je hier volledig geaccepteerd wordt. En in de avond bruist het, swingt het, danst het.