Tien toeristen in een busje

We stappen iom negen uur in busje vlak bij ons appartement. Minimaal tien jaar oud, de nodige krassen en deuken maar alles werkte. Er zijn veertien plekken, waarvan er al tien bezet zijn en wij de achterste twee nemen. Dicht bij de achterdeur en door de reserveband ook maar twee stoelen naast elkaar dus ook wat extra beenruimte.

In de boeking van het tripje stond dat er maximaal acht personen deel konden nemen aan deze tocht. Maar als zo vaak is de belofte niet de werkelijkheid. We vertrekken met twaalf man aan boord. De gids stelt zich voor. Maakt een paar standaard mopjes en legt wat uit over de dingen die we vandaag zullen zien. Zijn Duitse uitleg is drie keer zo uitgebreid als zijn Engelse versie. Misschien wil hij bewijzen dat hij goed Duits spreekt. Of is zijn Engels gewoon slecht. Gelukkig verstaan we alle twee.

Het is altijd de vraag hoe je een vakantieplek wil gaan ontdekken. Alles binnen loopafstand is geen probleem, maar de rest van het eiland (zoals Madeira) is lastig. Met openbaar vervoer is alles te bereiken. Maar uit een bus stappen en ergens rondkijken betekent wachten op de volgende. Iedere 'interessante' plek kost dan één of twee uur, afhankelijk van de frequentie van de bus. En er is ook altijd een laatste bus die je zeker niet mag missen. Hierdoor wordt het grootste deel van de dag het wachten en plannen van het vervoer. De busrit tussen lokale bewoners is meestal geweldig, maar het kost zoveel tijd dat het plezier vervaagt.

Tweede alternatief is het huren van een fiets - maar als afstand, wegen of bergen dit onmogelijk maken dan valt het af. Derde mogelijkheid is een auto huren. Dan mis je iemand die uitlegt geeft of je mist net de leuke wat onbekendere plekken. Zonder lokale kennis kom je niet verder als de informatie uit de reisgids. De derde optie is natuurlijk een taxi voor de hele dag, een privéchauffeur. In sommige delen van de wereld is dat betaalbaar maar hier niet. Dus rest de laatste mogelijkheid. Meegaan met een georganiseerd trip. En dan zit je met tien wildvreemde zwijgende andere toeristen in een busje.

We beginnen bij een visser dorpje, een paar vissersboten op het droge en in het water, een bijzondere cactus langs de weg en een kerkje. We krijgen vijftien minuten. Daarna een uitkijkpunt van de bijna hoogste klif van Europa. Bijna zeshonderd meter op een glazen plateau boven de zee tussen je voeten naar beneden kijken en de zee onder je zien. Alleen in Noorwegen is een hogere klif met uitzicht. Maar ook hier zitten we vijftien minuten later weer op onze stoelen en word de bus gestart.

Rijdend en slingerend langs de kust passeren we veel bananenplanten. Ieder vlak stukje waar een plant past staat er een. En als het plekje er niet is dan maken ze er een. Boven de driehonderd meter hoogte wordt het te koud voor ze. Dan wordt de ruimte gevuld met suikerriet en nog hoger met druiven voor de Madeira wijn. Nergens is een plekje overgelaten. Er staan huizen, garages, hutjes, er loopt een weg of er staan planten. Iedere stukje, langs de kust, op de steile hellingen is volgebouwd.

Na wat slingeren komen we aan in een vakantie plaatsje met een kerk, paar winkelstraatjes, drie oude, half vervallen, kermisattracties op een stukje boulevard en een zwart stenen strand achter een pier. We krijgen nu zelfs een half uur om dit te bekijken. Het zicht op de grijze lucht boven het verlaten zwarte strand, wat lege, verlate ligstoelen onder vervallen rieten parasols en één half gezonken gekleurd speeltoestel in het ondiepe water maakt ons bijna depressief. Tien minuten te vroeg zit iedereen op zijn stoel in de bus.

Daarna gaat de rit omhoog naar de noordkant van het eiland. Over steile, slingerende wegen naar een hoogvlakte. De bomen maken ruimte voor velden met struiken. Op vijftienhonderd meter hoogte hangt alles deels in de mist. Boven lijkt het op de heuvels in Schotland, bosjes, gras en velden vol gele berm struiken (scotch broom, cytisus scoparius). Daar groeien ze op zeeniveau maar hier op deze hoogte, in de mist en de frisse lucht. Het blijft een mooi gezicht de velden vol met deze gele planten op een glooiende hoogvlakte. Maar er is geen tijd voor een wandeling.

Op het hoogste punt groeien ook de velden met zonnepanelen en windmolens. Met maar één kolen/gascentrale aan de kust is Madeira voor zijn energie volledig afhankelijk van fossiele grondstoffen uit het buitenland. Hier op de hoogvlakte is er voldoende ruimte voor alternatieven. Ook wordt er op deze hoogvlakte veel water opgevangen, mist en regen genoeg. Dit wordt in de betonnen kanalen (levadas) geleid naar de velden. We stappen uit bij een paar koeien en een herder welke ze vanuit zijn auto in de gaten houdt. Tien minuten staan we in de kou.

De volgende stop is het echte doel, Porto Moniz. Een klein strandplaatsje aan de noordzijde van het eiland. Ze gebruikten daar meertjes tussen de lavas stenen langs de kust om vissen te vangen. In hoog water zwommen de visser erin en bij laagwater konden ze niet meer weg. Ze werden verdoofd met een kruid zodat ze makkelijk uit het water geschept konden worden. De meertjes zijn nu mooi vlakke zwembaden geworden. Bij hoog water en golven worden ze gevuld met het water uit de oceaan, bij laag water blijft het er mooi diep en is er goed te zwemmen. Maar nu in de winter zwemt er niemand in deze natuurlijke baden.

We krijgen nu zelfs anderhalf uur, vooral om wat te eten. We volgen de gids omdat alle restaurants waarschijnlijk ongeveer gelijk zullen zijn. De keuze is beperkt. Een stuk vlees, wat smaakt alsof het in de motorolie is gebakken of een stuk te ver gebakken tonijn. Verder ligt er suf-gekookte wortel, sperziebonen en aardappelen op het bord. Eigenlijk is het gewoon smerig. Maar het zit vol met mensen.

De terugrit stoppen we nog bij een paar watervallen, en bij iedere plek één of meerdere souvenirwinkels. En bij iedere stop tientallen busjes of huurauto’s waar toeristen uit rollen, foto’s maken en weer snel instappen. Door een groot aantal tunnels zijn we weer snel terug in Funchal en worden uiteindelijk afgezet bij ons appartement. De gids gaf af en toe wat uitleg, de chauffeur opende en sloot de deur en was aardig. De tien overige waren aanwezig. Iedereen zat op zijn eigen plekje, niemand die wat zei tegen andere.

De hoogvlakte was mooi, koud en nat. De rest was nu in de winter niet interessant. We zijn blij dat we niet in een van deze plaatsjes overnachten zoals we eerst bedacht hadden. We hebben het gezien. En de tien medereizigers misschien ook, maar dat zullen we nooit weten.

5 Februari 2023, Casa Pico Musica, Funchal, Madeira