Montignac - Lascaux

Grotschilderingen van twintigduizend jaar geleden. Een grot van 260 meter diep, de wanden en plafonds beschilderd en grote delen nog vrijwel onaangetast. De kleuren nog helder, bruin, zwart en rood op de witte kalk achtergrond. En wat zeldzaam stukjes paars. Kleuren gemaakt uit oxidaties van metalen welke hier in de natuur voorkomen. Getekend bij het licht van brandend dierenvet met een acacia takje als pit, geen open vuur met veel roet. Maar het moet donkerder zijn geweest als wat wij nu zien. Zeker achterin, ver weg van de ingang. Ook zal de lucht niet zo fris geroken hebben zoals nu en met een temperatuur van een graad of dertien lijkt het niet echt een ruimte om in een schapenvelletje muren te gaan beschilderen.

Maar er is veel geschilderd, niet een paar paarden vanuit verveling gedurende een koude winterdag aan het einde van de laatste ijstijd, met een buitentemperatuur overdag ruim onder nul. Nee er zijn wel duizend geschilderde dieren geteld. In een hoger gedeelte van de rots zijn schilderijen verbleekt maar de contouren zijn nog zichtbaar omdat de tekeningen in de wand gegraveerd zijn. Op andere delen zijn de tekeningen nog volledig ingekleurd. En met nergens een vlak stuk is dit knap gedaan, er is rekening gehouden met de vormen van de rots in het ontwerp. Een techniek waarbij ruimtelijk inzicht noodzakelijk is, en dat terwijl perspectieftekenen pas na de middeleeuwen ontdekt is.

De hele rots is vrijwel volledig beschilderd met paarden, bizons, herten. Honderden grote viervoeters welke gejaagd werden. Soms in kuddes allemaal dezelfde richting lopend maar ook tegengesteld opgesteld. Daarnaast herkennen experts ook wat roofdieren, verborgen tussen viervoeters. En er staan ook verschillende tekens, punten, hekjes. Als laatste is er een zeer schetsmatig mannetje, een vogel en een eenhoorn.

De hoeveelheid, simpele kleuren en eenvoudige tekeningen maken indruk. Dit is niet zomaar – door een van de jacht levend oermens - 20.000 jaar geleden gemaakt. Hier zijn meerdere mensen, meerdere jaren mee bezig geweest. Een stam, een of meerdere leiders, een echt plan met een doel. Maar ondanks alle onderzoeken is er niemand die weet waarom dit is gemaakt. Is het een leerboek van de jacht, heeft het een religieuze betekenis of is het gewoon artistiek, gemaakt door een genie. Waarom alleen maar deze dieren en geen vogels, bomen of andere mensen. En ook de tekens geven raadsels, is het een soort kalender, geheimschrift of alleen maar tekens.

Eigenlijk zou je hier, met alle raadsels, rustig in een hoekje willen gaan zitten en alles op je in willen laten werken. En dan niet alleen het waarom maar ook het werk zelf. Want al kan je het niet begrijpen je kan het zeker bewonderen. Zo’n oud kunstwerk gemaakt, een plan, een doel het ontstaan van de moderne mens. En het is ook nog ergens gewoon mooi.

Maar de werkelijkheid is dat we in een groep in een minuut of dertig door een replica van de grot worden geleid. Het origineel ligt een paar honderd meter verder, ontdekt in 1940 is het in 1963 weer afgesloten om bewaard te blijven. Bij het kopen van het kaartje werd gevraagd om je nationaliteit en dus blijken we kaartjes te hebben voor de Nederlandse rondleiding. Op zich hoeft daar niets mis mee te zijn maar deze Nederlandse tour is maar een keer per dag en dus ook volledig vol geboekt met wel veertig mannen en vrouwen, waarbij wij de jongste zijn. Anderstalige tours gaan met veel kleinere groepen blijkt als we zitten te wachten bij de aanvang. De tour wordt ondersteunt met digitale auditieve en visuele hulpmiddelen (een soort smartphone, registreert waar je bent, of welk deel je scant en geeft dan uitleg op je oortelefoon). Een groot deel van onze groep blijkt echter te bestaan uit digibeten, waarschijnlijk komt ook dat in iedere groep voor, maar met landgenoten onderling is het wel een beetje gênant om te horen hoe ze aan het einde nog niet snappen hoe het werkt.

En dan is er de gids, ze kent het verhaal perfect en spreekt geweldig goed Nederlands, alleen spreekt ze met een tongval of het de oude koningin is. En met haar Hollandse discipline halen we de groep voor ons gewoon in. Iedere 6 minuten gaat er een groep naar binnen, en met wat uitleg voor de aanvang ben je eigenlijk precies 30 minuten in de replica grot, zes stops waar dingen worden uitgelegd. Een continue trein waarbij er geen ruimte is om stil in een hoekje te gaan zitten en te kijken, kijken en kijken.

De rondleiding eindigt in een museum, daar hangen losse delen van de grotwand en kan je met de smartphone additionele uitleg krijgen. Geweldig gemaakt, uitleg individueel op je oren in het Nederlands. Daarnaast nog een 3D film, welke vooral de vraag over het waarom stelt.

En eigenlijk is die vraag zinloos, zoals dat is voor ieder kunstwerk. Volgens mij moet je dit vooral bewonderen als een deel van het begin van de creativiteit, van de huidige mensheid.