Alleppey - Polders in de tropen

Alleppey Backwaters, 10 november 2018

Volgens de reisgidsen is een bezoek aan de backwaters in Kerale (deel van India) een verplicht onderdeel van een rondreis door Zuid-India. Veel toeristen doen een dagtochtje van een paar uur. De meeste gaan voor een nachtje, beginnend om twaalf uur, varend tot een uur of vijf in de middag en dan ergens aanleggen. En de volgende ochtend weer terugvarend om rond tien uur in de ochtend weer terug te zijn. Wij nemen twee nachten, waardoor we wat verder wegkomen van het beginpunt. De eerste uren is het varen net als op de nederlandse rivieren, filevaren, boten achter elkaar, met weinig ruimte ertussen.

Maar de meeste boten varen terug, wij vervolgen onze tocht door kanalen, vol met lokale bootjes, maar zonder andere toeristen.

De backwaters is een kanalen- en merenstelsel, een groot uitgestrekte rivieren delta, van vier rivieren welke samenkomen in dit laagland. Uiteindelijk eindigt de watermassa vanuit de bergen, via dit gebied, in de zee nabij Kochi, zeventig kilometer verder. Tijdens de extreme moessonregens dit voorjaar zijn er totaal 34 dammen in de bergen opengezet waardoor het hier volledig overstroomd is geweest. In de dorpjes is de waterlijn 50 centimeter boven de grond nog te zien. Mensen zijn geevacueerd en oogsten zijn mislukt. Maar het gebied is snel weer hersteld, het water gezakt.

In dit gebied zijn kleine, lage dijkjes gebouwd rond lager gelegen grond, polders zouden wij zeggen, en dus zijn er meren, ringvaarten en polders ontstaan. Dit klinkt echt hollands en het gebied is ook gelijk in zijn geografiesche oorsprong. Een gecultiveerde rivierendelta in een laagland. Maar het is wel een heel ander gebied. Het is tropisch, uitgestrekt en er zijn geen koeien, kassen of steden in de polders.

Op het water drijft bolhyacint en velden met waterlelies. De dijkjes staan vol met, door de tropische wind zacht wuivende palmbomen met de top vol met kokosnoten. Erachter de uitgestrekte groene velden vol met rijstplantjes, slootjes doorbreken de eentonige vlakte en zorgen voor water. Tussen de jonge aanplant lopen de eenden en de wijdevogels, welke met hun gegraas naar insectjes de grond omwoelen.

De dijkjes zijn laag, maar vijftig centimeter hoog, grotendeels met stenen, gemetseld of gestapeld, versterkt. Ook zijn ze in grote gebieden smal, er past net een wandel- of brommerpad op. Overal huisjes erop, de was hangt aan de waslijn, de jonge kinderen spelen buiten, vrouwen of mannen zijn bezig of zitten bij hun huisje. In het water wordt gewassen, de kleding, de vaat of de huid. Er heerst rust, er is geen haast en er klinkt ook geen muziek. Het leven speelt zich af langs het water en is fleurig, de huizen zijn niet grijs of bruin maar vrolijk geschilderd, de jurken gekleurd, de lucht blauw en overal zijn bloemen te zien.

Maar er zijn ook bredere stukken, dorpjes, een heuse basiliek (welke we ook nog bezoeken), wat winkeltjes. Er lopen wegen door het gebied en er zijn ook bruggen, er zijn overal palen met electrischiteit draden te zien. Maar het leven en het grootste deel van het transport speelt zich nog af rond het water, uitgeholde boomstammen met of zonder moter, ferries en wedstrijd kano’s met meer dan honderd man erop. De ferries, eigenlijk niet meer als bus op het water, verbinden de dorpjes.
Wij glijden door het water. De schipper stuurt het schip, de kok kookt drie maaltijden per dag en de machinist houdt de motor gaande. Met een sluipgang van een paar kilometer per uur en bij het zeer zacht ronkende geluid van de dieselmotor laten we alles voorbijgaan.

De “house boat” bestaat uit een voorplecht met leren matras om heerlijk languit te kijken, daarna een soort woonruimte met vier lage stoelen rond een tafel, daarna de eettafel. En als laatste een afsluitbare kajuit, ruim bed, douche en wc. Daarachter ruimte voor de bemanning, keuken en motor. Totaal dertig meter luxe en twee dagen niets, was de verwachting. Maar er gebeurt steeds iets, er is steeds wat te zien. Overal, al is het maar een eindeloze blik over de velden.

Of het verhuizen van de eenden tussen de rijst velden. Op zich een vrij eenvoudige klus, de eenden worden ingezet na de oogst om de grond weer klaar te maken voor een volgende cyclus. Maar hoe transporteer je een paar honderd eenden over een vijftig meter breed kanaal. Net als bij een kudde schapen, alleen is er geen hond die ze kan drijven. Uiteindelijk blijkt een eend ook een kudde dier, en met een kano de eerste groep sturen en de rest volgt. Honderden overstekende eenden zonder zebrapad.

De maaltijden, zoals eigenlijk al de hele reis zijn heerlijk. De kok, in zijn kleine keukentje, zonder hulpmiddelen, maakt een traditionele maaltijd. Een goed gekruid en in groente gestoomt visje, rijst, naan, drie soorten yoghurt curry, een linzen curry en drie soorten groente. Dit alles geserveerd op een bananenblad wat hij even langs de kant plukt. Het is teveel, dit houdt geen mens vol.

Het is zaterdagmiddag, veel van de activiteiten in de hutjes waar we langsvaren zijn er misschien niet op de andere dagen. Als de kinderen, met bus, ferry en lopen, naar school zijn. En als een deel van de ouderen ook uit werken zijn in de steden of dorpen. En als de boeren op de velden bezig zijn. Maar de kanalen stromen, de groene velden zullen groen zijn, blauwe lucht blauw en de zachte wind heerlijk.

“Denkend aan Holland zie ik brede rivieren traag door oneindig laagland gaan, rijen ondenkbaar ijle populieren als hoge pluimen aan de einder staan”, schreef Marsman over het nederlandse laagland. Maar waar de nederlandse rivieren een zware lading hebben van zwarte klei, donkere onweerswolken en aardappelen met vette jus, is het hier een tropisch paradijs.

Waarschijnlijk is zijn gedicht hier, na een hele dag alleen varen, zonder andere boten, begonnen met “Denkend aan de backwaters zie ik brede kanalen traag door oneindige rijstvelden gaan, en rijen ondenkbare kleurige palmbomen in de zachte zeebries staan”.

Veel vrolijker van toon. Een unieke tocht.