Jakarta, Stopover

Precies één dag om Jakarta te bekijken, of eigenlijk maar een uur of vijf. Natuurlijk een belachelijk idee dat je in zo´n korte tijd iets kan vinden of zeggen over een stad van 10 miljoen inwoners. We zijn gisteren avond laat aangekomen met de nachtvlucht, via Kuala Lumpur, en vertrekken aan het begin van de avond naar Biak, Papoea. Dus blijft er, naast een avondsnack, een goede nachtrust, het ontbijt en een kort middagslaapje voor de volgende nachtvlucht, er netto vijf uur over.

Zonder gids of kaart zullen we moeten vertrouwen op ons richtingsgevoel en geheugen.

Exact vijfentwintig jaar geleden was ons eerste en vrijwel laatste vakantiebezoek aan deze stad. Drie dagen, we overnachtte toen in Jalan Jaksa (de plaats voor rugzaktoeristen), een kamer zonder licht, een WC / douche ruimte zonder douche – een waterbak met een plastic emmertje zodat je koud water over je heen kan gooien, en een toilet waar je ook doorspoelt met hetzelfde emmertje. Een kaal hout bed, midden in een betonnen ruimte. Buiten de enorme drukte van Becaks, taxi´s, de eetstalletjes, de opgebroken wegen, de open riolen en de klamme hitte.

Maar onze leukste herinnering was toen het gebied rond de oude haven, waar de oude Indonesische schoeners –grote houten twee masters – nog met de hand werden geladen en gelost. Dus nemen we een taxi daarnaartoe, maar de poort lijkt dicht, de schepen liggen er wel, maar er is weinig beweging en de poort is gewoon gesloten. We rijden door naar het stadshuisplein in Batavia (tegenwoordig Taman Fatahillah in de wijk Kota tua), een plein uit de Nederlandse tijd, met grote koloniale gebouwen.
Het plein is gezellig druk, veel groepjes, families, en de grootste hobby is fotograferen, selfies of naast verklede mensen-beelden.

De tweede hobby is het in gesprek komen met toeristen om je Engels te verbeteren, waarschijnlijk een verplicht onderdeel van de les. In groepjes komen ze op ons af, vragen of ze een interview mogen geven, lezen de vragen op en schrijven de antwoorden op terwijl een klasgenoot het ook nog vastlegt op een filmpje. En het eindigt met een groepsfoto. Na het vijfde interview vluchten we Cafe Batavia in – een echt mooi koloniaal cafe, muziek en inrichting uit de dertiger jaren, langzaam draaiende fan aan het hoge plafond en bediening, zoals bediening vroeger was.

Daarna het keramiek museum, meer voor het gebouw als wat er in hangt, de standaard collectie is niet interessant en hangt in verlopen kamertjes, slecht verlicht. Maar gelukkig is er een tijdelijke tentoonstelling met zeer fraai modern Indonesisch keramiek van verschillende kunstenaars en krijgen we ook nog les in pottenbakken, draaischijf met klei en dan een ronde pot erop draaien. Jacqueline werkend onder begeleiding van een kunstenaar met echte klei, onder toeziend oog van ongeveer alle bezoekers in het museum.

We lopen naar de vismarkt, langs de oude Hollandse brug (een oude ophaalbrug over een smal kanaal). Het kanaal stinkt nog net zo erg als vijfentwintig jaar geleden, de straatjes zijn nog net zo slecht, vol met gaten, kuilen – de auto´s en brommers scheuren nog steeds om je heen en de straat oversteken lijkt meer op een zelfmoordpoging dan een manier om de overkant te halen. En de oude kolonialen gebouwen zijn ook nog net zo verlopen.

Na de brug, het maritieme museum (een geweldig mooi VOC gebouw, opslagloods maar het was zeker geen museum – meer een ruimte met wat teksten en foto´s, lege ruimtes, paar traditionele bootjes en verder niets, een wandeling door de kampong achter de vismarkt komen we terug in de oude haven. Nu vinden we de ingang wel, en lopen over de kade.
En er is niets veranderd. Het laden over de loopplanken en met een simpele zwaaiboom, de hijst met 20 zakken suiker, de grote houten schepen. In vijfentwintig jaar is er eigenlijk helemaal niets veranderd. Alles is nog steeds zoals het was, verlopen, de wegen, de krotten, de stank. Het mooie oude Batavia is nog steeds niet beter, het is nog steeds geen toeristische trekpleister, met een Starbucks op iedere hoek en een route bordje op een mooi voetpad. En de mensen op straat zijn ook nog steeds even aardig, overal worden we vriendelijk toegeknikt, of horen we goedendag.

Eigenlijk nog steeds even mooi en origineel als in 1990 – maar de keerzijde is dat de vooruitgang hier niet echt gekomen is. Dezelfde krotten, stank, gebrek aan water in de huisjes met grote gezinnen. Ik hoop dat er in de buitenwijken wel vooruitgang is – dat de middenklasse in andere delen van deze miljoenen stad wel vooruitgegaan zijn.

Maar vijf uur is te kort. Om dit vast te stellen of de stad echt te zien. Wat we zien blijft geweldig, de oude historie en de aardige mensen.