Bali - paradijs

Bali – Blayu: 30 oktober 2015

In een prachtige tuin, uitzicht over de rijstvelden, vijvers met lelies, bloemen, palmen, een zwembad met ligstoelen onder de parasol en een restaurant met tafeltjes op een prieeltje midden in de vijvers. Het eerste glas koude witte wijn, een goede Balinese, na vertrek uit Schiphol twee weken geleden we zijn in Bali – een paradijs van luxe.
De overgang tussen Papoea en Bali is eigenlijk niet te beschrijven. Het is de overstap van de derde wereld naar de eerste. Ook al reisde we op de meest luxe manier – met goede hotels, taxi’s, privé gidsen, vliegtuigen – Papoea heeft nog een enorme afstand. En met ons drankje komt toch ook de evaluatie op gang over dit deel van de wereld

Maar de Papoea’s vinden hun eigen land het paradijs – met de mooiste vogel, niet voor niets de paradijsvogel geheten en verhalen, mythes over een soort Genesis ontstaan van de mensheid in Papoea en zelfs gedachten over een derde Messias welke vrede zal brengen, Papoea als het beloofde land. Maar twee weken rondreizen en twee boeken (“Form stone-age to realtime” – 10 essays van internationale wetenschappers en “Papoea, een geschiedenis” – een Nederlandse journalist welke vanuit verhalen de geschiedenis vertelt) laten zien dat het paradijs hier nu ver weg is.

Natuurlijk zijn er enorme blunders begaan door de Nederlanders in de jaren tussen 1949 (onafhankelijkheid van Indonesië zonder Papoea) en 1962 (overdracht van Papoea onder druk van United States van Papoea aan Indonesië). Eigenlijk heeft Nederland niets gedaan om er een onafhankelijke staat van te maken, meer als wat missionarissen, militairen, een expeditie houden en een gouverneur sturen is er niet gebeurt. De gedachte was toch dat het een Nederlandse kolonie zou blijven.

En daarnaast heeft de hele wereld, inclusief Nederland, zitten slapen toen het toegezegde referendum in 1969 over onafhankelijkheid een niet representatief keuze van een aantal lokale bestuurders werd. Het was ver weg, een klein land (in aantal bewoners) en niemand maakte zich druk over de annexatie door Indonesië.

En Indonesië heeft daarna ook alle middelen gebruikt om de annexatie definitief te maken, en daarbij is oorlogen gevoerd tegen het onafhankelijkheid beweging van Papoea, zijn mensen mishandeld en is er een grote (gestuurde) migratie opgang gekomen van Javanen naar Papoea. En dit beleid is zelfs nu na de reformatie – met een klein beetje autonomie deels nog gaande, het leger wordt nog steeds vanuit Jakarta aangestuurd en er zijn nog steeds rapporten over mishandelingen te vinden.

En natuurlijk gaat dit alles over de enorme grondstoffen welke er in het op een na grootste eiland ter wereld (alleen Groenland is groter) in de grond zitten (de grootste mijnen van goud, koper en recent ook gas). En over de opbouw van Indonesië als grote (islam) wereld natie – Papoea is meer als 20% van het totale grondoppervlakte van deze natie.

Eigenlijk lijkt men nog opzoek naar een identiteit. De Papoea is duidelijk geen Aziaat, ze stammen meer af van de Aboriginal, zeer donkere huid, lage kaaklijn, grote open ogen, kroeshaar. En ze worden door hun afkomst in Indonesië gediscrimineerd, ze worden beschouwd als “stoneage” mensen, die zich nog moeten ontwikkelen. Ze worden bijna niet als mens beschouwd omdat ze nog in peniskokers rondlopen.

Het beeld is niet mooi, en in de Baliemvalllei is het beeld ook nog het meer extreem. In Jayapura en Biak zijn de ontwikkelingen gestart in de koloniale tijd of zelfs eerder, met schepen uit andere delen van de wereld. In de hoogvlakte, maar ook in het zuiden in de dichte bossen, is de ontwikkeling pas zeer recent gestart. En met de ontwikkelingen is het paradijs misschien juist kapot gemaakt.

Voor ontwikkelingen is er de impliciete gedachten dat er een achterstand is – immers er moet ontwikkeld worden naar een hoger doel dus is er een achterstand. De ontwikkelaar is dus eigenlijk superieur. Maar was het volk wat zelfvoorzienend is, de aarde intact houdt, zijn eigen eten creëert met eigen riten, niet veel meer superieur als de rest van de wereldbevolking. Was dit niet het paradijs, er was voldoende eten, drinken.

Het is moeilijk in te denken, wij hebben oude Papoea’s in hun peniskokers zien lopen welke nog opgegroeid zijn in een tijd vergelijkbaar met onze Germaanse tijd – of wellicht nog eerder, zonder ijzeren hulpmiddelen, leven van water wat de natuur biedt. Deze mensen lopen nu langs een slechte weg, in een stinkende stad, vliegtuigen, sigaretten, cola, corruptie in plaats van stamhoofden op basis van de sterkste leider en zelfs Aids komt nu voor. Deze mannen kijken naar ons, zien ons dingen verkrijgen ( kopen) waarvan hun het bestaan niet wisten en welke hun niet kunnen krijgen (geen geld, alleen wat aardappelen, varkens). Wat is er over van hun paradijs, trots. Ze schamen zich zelfs voor hun kleding.

Eigenlijk was de Baliemvallei een paradijs, niet voor ons maar voor hun, kapotgemaakt door politiek en de noodzaak van ontwikkelen. En al die mooie verhalen, mythen, beelden welke we zagen in het museum, de 240 talen en stammen en als we nog even doorgaan zelfs de natuur (de paradijsvogel begint uit te sterven) is er niet meer.

Wij maken onze fles wijn op, na de lange vlucht zijn we ook wel moe, en gaan naar bed. En ons paradijs - triest dat dit land en deze volkeren niet hun paradijs hebben kunnen behouden. Het paradijs is niet voor iedereen hetzelfde. En wat mooi dat wij nog stukjes van dit paradijs hebben mogen bekijken.