Baliemvallei - varkens

Jacqueline is jarig ze mag kiezen op de markt voor een puppy varken (levend klein jong varken) om mee te nemen of een bosje droogbloemen - het word het laatste, wat misschien niet zo vreemd is na het bezoek aan de markt.

De eerste dag in de vallei rijden we vanuit het resort terug naar Wamena, het is maar 20 kilometer, toch duurt het langer als een uur. Dat wordt deels veroorzaakt door de kwaliteit van de weg maar ook de staat van de oude Bemo van het resort speelt hierin zeker een bepalende factor. Vrijwel zonder enige vering moet geprobeerd worden ieder gat in de weg te vermijden. De ergste stukken gaan slingerend, hotsen klotsend, stapvoets naar beneden. En omhoog, zoals gisteren, gaat dat nog langzamer omdat de motor het nog maar net aankan, de versnellingsbak kraakt bij iedere keer dat er geschakeld wordt en de lucht van in brand staande koppelingsplaten hoort er gewoon bij.

Na dit uur, in de achtbaan, is het heerlijke ontbijt (gebakken ei, toast, pancake en ananas), er al een paar keer bijna uitgekomen. Dus dat is al een hele verbetering ten opzicht van gisteren dat dit niet gebeurd is.

Aankomend in het dorp, en na het wachten op de gids, bezoeken we de markt, we beginnen bij de vlees afdeling. Hier geen koelwagens met nette stukken vlees, het vlees is namelijk nog levend en bestaat uit loslopende varkens. Het varken is voor de Dani een soort huisdier, het slaapt bij de vrouwen, loopt de hele dag vrij rond, herkent zijn baasje. Bij traditionele feesten wordt er altijd een varken geslacht. En het varken is noodzakelijk om te kunnen trouwen, minimaal een stuk of 5 zijn er nodig om je vrouw (en) mee te kunnen kopen.

Maar op de markt is het varken dus ook weer gewoon vlees en vlak voor onze aankomst is er een geslacht, en wij moeten toekijken hoe een groep mannen het karkas door het vuur rolt en met messen ontdoet van zijn verbrande haren, daarna het over de buik door midden snijd, het hart en lever verwijdert. De darmen en andere ingewanden worden daarna losgesneden en in een plastic zak gestopt om direct meegenomen te worden door een vrouw. Met de bijl wordt het karkas daarna verder vakkundig gesloopt, er wordt stevig gehakt in het verse vlees, liggend op een stuk openbare weg, dat wil zeggen zand, stenen en wat gras. Binnen twintig minuten is het karkas weg, verdeeld in stukken vlees, huid, spek.

Ons ontbijt had het gedurende dit halfuur wederom moeilijk om binnen te blijven, maar we redden het. Voor de tweede keer die dag.

De rest van de markt is vooral een groentemarkt, vrouwen zittend op de grond, of naast betonnen toonbanken onder een dak, voor zich uitgestald de producten van het land. En dat is een enorm assortiment, zoete aardappelen is hier het hoofdbestanddeel, maar vele andere soorten groenten, vruchten, noten zijn er. Sommige onbekend, meeste nog wel te herkennen. Kleurig geheel, druk, groot en we kunnen er rustig door heen lopen. Iedereen is vriendelijk.

Klein deel van de markt is voor sieraden, hoofddeksels van veren van de paradijsvogel en de van gras geweven tassen. Deze worden met een band over het hoofd op de rug gedragen. Door vrouwen met 20 kilo aardappelen erin om van de hut naar de markt te komen. Het is een markt van lokale producten, hout, groenten, vlees, (betel) noten, nergens iets verpakt in plastic. De goederen komen uit de vallei, deels lopend, door vrouwen aangevoerd.

Verderop is een tweede markt, pannen, huiswaren niet hier geproduceerd. We rijden erlangs, stoppen niet. Dit kan je overal zien. We rijden verder, over de rivier, waar overal in wordt gewassen en gespeeld, langs de waterkracht centrale (vier generatoren).

En lopen verder door de velden, klimmen over hekjes, lopen over balken over beekjes om uit te komen bij ons eerste traditionele erf. Een oude man, alleen gekleed in zijn peniskoker, zijn hutje, zijn enige vrouw, zijn moestuin, varkens. Wij lopen er doorheen, omzoomd met hout. Een ronde hut voor de man, een rechthoekige hut voor de vrouw(en) en de keukens. Hij vraagt of hij op de foto mag, zodat hij wat fooi kan krijgen. Dit kan nooit de bedoeling zijn. Betalen de toeristen omdat de mensen er om vragen of eigenlijk omdat we ons ervoor schamen de mensen zo dicht in hun eigen omgeving te willen fotograferen. Zijn we te dichtbij, en kopen we hiermee ons schuldgevoel mee af – en omdat de toerist dat al jaren doen vragen de mensen er nu om. Wij lopen door, na uitgebreid de hand geschut te hebben met de oude man en hem in de lokale taal goedendag gewenst te hebben.

We lopen verder, over hekjes klimmend, door het gras, zonder een pad, over kleine beekjes. Bij een beekje met een balk erover wil de gids helpen. Hij geeft een hand, maar staat zelf op steen halverwege het beekje, en de plek is eigenlijk net iets te klein voor twee. Mijn voet glijd eraf en ik verdwijn tot mijn middel in het beekje, onder het toeziend oog van een vrouw welke de was doet aan de rand. Gelukkig weet ik in de val mijn camera – met foto’s zonder inbreuk op privacy - boven water te houden, maar de rest van de wandeling was in natte spijkerbroek.

Onze gids heeft onze lunch bij zich, maar om een of andere reden komen we er niet aan toe, we eindigen, na de wandeling door het veld in de vallei, bij een weg. Hij had de Bemo verwacht, maar die was er niet. We lopen nog een stuk, maar uiteindelijk wachten langs de weg, we zien de vrouwen zwaar bepakt met de aardappelen in de zak op hun rug, op plastic slippers, langs de weg lopen naar de markt. Terwijl mannen op brommers langs rijden.

Uiteindelijk verschijnt de bemo, en de lange zware, hobbelende weg, terug naar ons hotel wordt onderbroken door de lunch te eten in een ander hotel. Bij aankomst in ons resort was de broek droog, de lunch en het ontbijt nog binnen – en hadden we geen foto’s van mannen in peniskokers of vrouwen in rietenrokjes.